Lupane poet pays homage to Cont Mhlanga
Mthabisi Tshuma, Showbiz Reporter
LUPANE-based poet Jonathan Moyo aka Mntakagogo has celebrated the work that the late arts guru Cont Mhlanga did through a poem.
The poem titled Hamba Kahle Mdladla is available in text and audio. Listening to it, one is made to vividly see the numerous and vital efforts Mhlanga put towards developing the country’s creative sector.
Khulu as Cont was known to many, passed away last Monday. He was laid to rest at his rural homestead in Lupane last Saturday.
Mntakagogo said he learnt a lot from the engagements that were facilitated by Mhlanga.
“We used to have sessions with Khulu Mhlanga under Shangano Arts. He taught us a lot about values, strategies, and the dos and don’ts in the industry. Mdladla stayed 40kms away from my rural home and we used to mingle a lot.
“He never hesitated to impart his knowledge which is something that we’ll greatly miss,” said Mntakagogo.
Below is the poem Hamba Kahle Mdladla:
Ngabe nje kade ngisazi bengizamane ngimbikel’ uDambuza ukuthi ngiyibonile’ inyokamuntu
Ngabe nje kade ngisazi bengizamtshel’ uAlibaba ukuthi nansi lendoda
Ngabe nje kade ngisazi bengizazivikela ngokuthi sivele sinjalo thina angithi singabantu benyama
Sivele sinjalo siyajika ,siyaguquka
Nanko phela amakorokoza ayizolo awasafan’ lawanamuhlanje won’ asethwala amabhemba
Gula lamas’ esizwe kanti luzakudlan’ usapho namuhlanje
Nondlini kamama kanti ngubani ozakondla lezintandane na?
Nsengwakazi kababa kant’ uzunywe yini na?
Mthapho wolimi lwakwethu kant’ uthunjwe ngubani na?
Mthombo wolwaz’ olujulileyo kanti ugqitshelwe ngubani na?
Siphala samasik’ akwethu
Mina angilamathe
Mina angilankani
Mina ngimadolonzima
Mina ngimdambiyana
Angisoze ngiphinde ngiwathathe kalula amazw’ abantu abadala,lapho bethi kulemhlolo
Angisoze ngiphinde ngiwatshay’ indiv’ amazw’ abomakhand’ amhlophe
Ngiqinisile ngiqinisile ngithi angisoze ngiphinde ngibabone ukuphosisa bona abampunga ngoba yibo phela omakadebona
Bakhuluma abakwaziyo
Bakhuluma abakubonayo hatshi abakuzwayo
Indlela bayayazi ,abayiphumputhi
Bayazi beyiqonda ngqo
Ngiqale ngisizwa kuvunguz’ umoya ngathi ngokaNtulikazi, kanti ngiyazikhohlisa
Kuvumbuluk’ isavunguzane sangena sitshokile esangweni
Ngazam’ ukusikhomba ngomgigo kagogo kwaba yikutshay’ indlovu ngempama
Kwaphakam’ umlilo wemvutha kakhulu wathungel’ umkul’ wesalukazi sami kwasal’ umlotha
Angibuquthanga ngobusuku bayizolo ngenyoni zabagad’ iwombela amajingiji,zimemezana zisabelana laph’ ekhaya
Ngethuke ngaphosa ngazichithela emathathakusa laph’ ngisath’ kangilahl’ amanz’ esibayeni ngazithol’ zijame mpo imbangamhawu zikhokhelwa nguJeqe loJamluthi
Ngiqale ngizizwel’ eningizim’ insingizi ngaziduduza ngisithi mhlawumbe zihlola elembolisamahlanga, ngankema owangaphansi lapho ngizibona zizula zizungezw’ umuz’ wakwethu
Ngivele ngayifund’ ivaliwe, ngavela ngabon’ ukuthi kukhona kukhul’ akulamkhos’ okunyenyele enxulumeni lwakwethu
Ngisakhakhamele ,imkhongol’ ikhwaze ngakhuza ngaze ngabeka phansi,ivumelana ngemikhulungwane leyakomakhelwane
Zukuzuku liphume lendaba ezimbi bazifakaz’ onozindaba
Bathi usekhotheme okaKhebesi
Ngizw’ izililo eningizimu
Ziyampompoz’ impophoma zezinyembez’ empumalanga
Entshonalanga kuthont’ ezimathonsi
Enyakatho ziyehla ziyahlengezel’ izinyembezi
Ziyehla ziyawohloka ziswel’ abesuli
Ziyehla ziyajuluka
Emagumbini aman’ umhlaba uzulu udabukile
Konakele bantu bakithi
Konakele bakaMalandela
Konakele bantwana benhlabathi
Konakele esikhosini
Konakele emzin’ omkhulu
Kuhlwile enxulumeni
Sembesiwe yifu elimnyama tshu
Sembesiwe yisizemazema seyezi
Mayee yek’ usizi olunganani
Ngithi dudu kini Zimbabwe omhle
Dudu kini bakaMalandela
Dudu kini bantu bakithi
Dudu kini bantwana benhlabathi
Akuhlanga lungehliyo
Inyembezi sulan’ bantu bakithi
Inyembezi sulani bantwana benhlabathi
Akuhlanga lungehliyo
Likhotheme ithole lamakhosi
Ikhothem’ intanga yamakhosi
Ikhothem’ intanga yamaqhawe
Likhothem’ iqhawe lamaqhawe
Umsebenzi uqedile
Indima yakhe uyidlalile
Emjahweni unqobile
Iqhawe linqobile
Iqhawe kalilali kodwa liyaguqa
Asiphelelanga namuhlanje,namuhlanje siyasilela
Asiphelelanga namuhlanje, namuhlanje, asenelanga
Asiphelelanga namuhlanje, namuhlanje siyingcosana
Asiphelelanga namuhlanje, namuhlanje siyingiyazana
Yes Khulu Cont
I can’t believe this
I can’t believe you are no more
I can’t believe you are gone
And my question is who is going to fill the gap that you left
Eishhhh what a blow
What a loss
The district is doomed without you
Matabeleland north,the province that thunders,it thunders no more without you
The arts industry is limping without you
The arts industry is crippled without you
The nation has been robbed of an asset
Mdladla owal’ ukudlulwa
Imisebenzi yakho ibonakele
Imisebenzi yakho ibukiwe
Imisebenzi yakho inconyiwe
Imisebenzi yakho iyakufakazela
Umkhulu awulakulinganisw’ umsebenzi owenzel’ umhlaba jikelele
Umkhul’ awulakulinganisw’ umsebenzi owenzel’ ilizwi lakithi
Umkhul’ awulakulinganisw’ umsebenzi owenzel’ isizwe
Umkhul’ awulakulinganisw’ umsebenzi owenzel’ isifundazwe sakithi
Umkhul’ awulakulinganisw’ umsebenzi owenzel’ isiqinti sakithi
Umkhul’ awulakulinganisw’ umsebenzi owenzel’ umphakath’ wakithi
Izicoco ziyakufakazela
Amamendulo ayakufakazela
Indondo ziyakufakazela
Izincwadi lazo ziyafakaza
Ngizamil’ ukufinqa ngawe ,kwafik’ ilizwi lathi’ akukufanelanga lokho
Ngizamil’ ukuthi fahlafahla ngawe kwafik’ ilizwi lathi’ akukufanelanga lokho
Ngizamil’ ukubamfitshane ngawe kwangalela
Ngijike ngazam’ ukujula kwand’ amazwi kwath’ kangilob’ inkulungwane zengwalo ngawe
Ngiyesab’ ukuhamba ibanga kulendima yembali yakho ngob’ ibanzi funa ngikhathale qede ngivul’ amabhanga
Ngiyesab’ ukuhamba ibanga kulendima yembali yakho ngob’ iqhelile funa ngidinwe,qede ngivul’ imzezema angizondel’ amaSwazi
Ngiyesab’ ukuhamb’ ibanga kulendima yembali yakho ngob’ ichayile fun’ ngivul’ imhlonga qede bangihlamukel’ abakoMhlanga
Ngithi ezakh’ izangel’ aziyikuphela ngoba umkhulu lomsebenzi.
Mdladla owal’ ukudlulwa
Imbali yakho izothile
Imbali yakho izinzile
Imbali izikile
Imbali yakho ijulile
Angilaw’ amazwi ayeneley’ okukuphakamisa ngoba vel’ uphakeme wena
Angilaw’ amazwi ayeneley’ okukudumisa ngoba vele idunyisiwe wena
Angilaw’ amazwi ayeneley’ okukugqamisa ngoba vel’ ugqamile wena
Angilaw’ amazw’ ayeneley’ okukuqakathekisa ngoba vel’ uqakathekisw’ ngumhlaba jikelele
Angilaw’ amazwi ayeneley’ okukuzothisa ngoba isizwe sinqekuze sakuzothisa
Wee mdladla owal’ ukudlulwa
Ngithi imbali yakho izothile
Imbali izikile
Mdladla owal’ ukudlulwa
Wee ntanga kadibha
Abangaziyo ngawe ngizabazisa
Abangaziyo ngawe ngizabasakazela
Ngizawusakazel’ umhlaba
Ngizafakaza ngawe zizw’ izizwe ngoba ngimqitho kawunqundwanga
Ngizafakaza ngawe zizw’ izizwe ngoba awugcwalelwa Gwayi owam’ umlomo
Mhla sidabul’ igusu lensindamadoda silond’ umzila wenkosi yethu sasikhokhelwa nguwe
Mhla siwel’ umful’ omkhulu uTshangane siguqa ngamadolo silond’ umzila wenkosi yethu sasikhokhelwa nguwe
Mhla sigiy’ etshebetshebeni likaTshangani silond’ umzila wenkosi yethu sasikhokhelwa nguwe
Mhla sikhuphukel’ ePupu ,emagcwabeni amaqhawe silond’ umzila wenkosi yethu sasikhokhelwa nguwe
Mhla sitshitshel’ esihlahlen’ esikhulu somtshwili silond’ umzila wenkosi yethu sasikhokhelwa nguwe
Wee mdladla kaKhebesi
Ngizafakaza ngawe zizw’ izizwe ngoba ngimqitho kawunqundwanga
Ngizafakaza ngawe zizw’ izizwe ngoba awugcwalelwa Gwayi owami umlomo
Baneng’ abalakubalwa abaqeqetshwe nguwe ndoda yamadoda
Baneng’ abalakubalwa abagqanyiswe nguwe nsizwa yezinsizwa
Baneng’ abalakubalwa abafuzwe nguwe ntanga kadibha
Baneng’ abalakubalwa abakhuselwe nguwe Khebesi omuhle
Ngith’ imbali yakho izothile
Imbali yakho izikile
Wena mdladla owal’ ukudlulwa
Umdladl’ owadladlazela wandlondlobala lalapho bemdlepha
Umdladl’ owadladlazela wandlondlobala lalapho bemdlel’ umona
Umdladl’ owadladlazela wandlondlobala lalapho bemdlelezela
Ngith’ imbali yakho izothile
Imbali yakho izikile
Mdladla owal’ ukudlulwa
Inkunz’ emidwayidwa ngokudungwa ngeziny’ izizwe
Inkunz’ eyajwaqis’ imqegu enhlobonhlobo
Inkunz’ eyapheqa yaphoqhozis’ omaqañdaphokolo
Inkunz’ eyapheqa yaqegul’ ongoqo
Inkunz’ eyapheqa yaqonulis’ imjanja
Inkunz’ eyapheqa yaqonulis’ amanxaha
Inkunz’ ekhonya ngokukhalipha kant’ ezinye zikhonyel’ ubukhokho
Inkunz’ ekhonya ngokukhalipha kant’ ezinye zikhonya ngenkafulakufa
Inkunz’ ethumba ngokuthula kant’ ezinye zithumba ngentukuthelo
Mdladla owal’ ukudlulwa
Imbali yakho izothile
Imbali izikile
Imbali yakho izinzile
Qhawe lakithi elaqung’ isibindi lasihlahlel’ indlela
Qhawe lakithi elaqung’ isibindi lasiphembel’ indlela
Qhawe lakithi elaqung’ lasincandel’ indlela
Qhawe lakithi elaqung’ isibindi lasicabel’ indlela isibindi lasicabel’ indlela
Qhawe lakithi elaqung’ isibindi lavul’ amasang’ evalilwe
Ngithi ubuqhawe bakho abuyikwesulwa
Ubuqhawe bakho abuyinqundwa
Bukhulu buqhelile ubuqhawe bakho
Bukhulu buqhakazekil’ ubuqhawe bakho
Bukhulu bugqamil’ ubuqhawe bakho
Ubuqhawe bakho abuyinqundwa
Ubuqhawe bakho abuyikunyamalala
Ubuqhawe bakho abuyikutshabalala
Ubuqhawe bakho abuyikwesulwa
Ubuqhawe bakho abuyithunjwa.
Guqa qhawe lakithi ungalal’ okwamagwala
Guqa qhawe lakithi ungabubhuq’ obukabhuka
Guqa qhawe lakithi ungasithuz’ isithongwana
Nxa ujujwe ngesijula ngiyasesaba leso ngoba sedlul’ eseMbizo sona esabongolelis’ umntakamesisi waphangalala
Nxa kungumkhonto ngiqinisile ngiyawesaba ngoba wedlul’ owomkhonto wesizwe wona owakhawulisa ondlebe zikhanyilanga
Nxa uthuzwe ngentonga ngith’ iyangethusa leyo ngoba yedlul’ ekaMqabuko yon’ eyaqoqod’ injelele yavungama
Ngithi nxa kuyinganunu ngizwa ngigodola ngoba yedlul’ eyabogwa yona eyagedezelisa yagomelisa ogubuzela
Ngithi nxa kungokwendalo kulungile nxa kuvume uMlimu
Hamba kahle Mhlanga omhle
Hamba kahle Khebesi okhaliphileyo
Ndinisana kaVuso
UVusalinda
Lindamkhonto
Mabuya ngokubuy’ eswazini
Sithimbil’ esingenkonazana
Matshingil’ onjengenyathi
Inqunqul’ emnyam’ eyagez’ engazini zabafowabo.
Ulembelimnyama elobeTshabi
Zihebhe zikagomazana.
Umholi wasemazibukweni
Umholi uyadliwa ngubani ?
Uyodliwa ngama Swati wodwa.
Okandukwana okaMaphungo
Umhuqu njenge mbuzi
UMqobelambonjani, usahamba phezulu
Ulindalufu.
Hamba kahle mfoka Dibha
Hamba kahle mfoka Mbikwa
Ilotshwe nguMntakagogo
“Imbongi elobuntu ngoba ikhulele ebantwini”
0783296942
Comments